Hemoroid anal bölgenin en sık görülen sorunlarından. Toplumda oldukça sık görülen ve genellikle geç dönemde hekime başvurulan bu hastalıkta, ne zaman ameliyat kararı verilmeli?
Hemoroid nedir?
Hemoroid makat etrafındaki toplardamar ağının gevşemesi ve meme şeklinde dışarı doğru sarkmasıdır. Bu gevşeme ve genişleme, genellikle birden olmayıp belli bir zaman geçmesi gerekmektedir. Bu nedenle hemoroidal hastalığı olan kişilerin şikayetleri uzun süredir vardır.
Ancak bazen hiç bir şikayeti olmayan kişiler veya hemoroidi olduğu bilinen ama çok rahatsız olmayan kişiler, makatlarında aniden ortaya çıkan ağrılı bir şişlikten dolayı başvurabilirler. Akut tromboze hemoroid dediğimiz bu durum şiddetli ağrı sebebiyle hemen tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Hemoroidin sebepleri nelerdir?
Uzun süreli kabızlık ve ıkınma makat çevresindeki toplar damarlardaki basıncın artmasına yol açar ve toplar damarların genişlemesine yani bir çeşit varise sebep olur. Bu nedenle tedavide dışkı yumuşatıcıların etkisi önemlidir. Ailevi yatkınlık da bir sebeptir. Anne veya babasında hemoroid olan kişilerde hemoroid diğer insanlara göre daha sık görülür. Acılı ve baharatlı gıdaların bolca tüketilmesi de dışkılama sırasında ıkınmaya ve tahrişe yol açtığından hemoroid oluşumuna neden olabilir. Bunun dışında karın içi basıncı arttıran her durum aynı mekanizma ile hemoroid gelişime sebep olabilir. Özellikle gebelik haftası arttığında mevcut hemoroidleri olan annelerde hemoroidlerin evresi artabilir.
Hemoroid belirtileri nelerdir?
Hemoroidal hastalığının belirtileri kanama, şişlik, ağrı, kaşıntı ve akıntıdır. Hastalığın derecesine göre bu belirtilerden biri veya hepsi bir arada görülebilir.
Hemoroid hastalığının dört derecesi vardır. Birinci derece hemoroidde hastanın dışkılama esnasında az miktarda kanama şikayeti olur. Gözle muayenede hemoroidler görülemez. Anoskop ile makattan içeri bakılınca büyümüş hemoroid memeleri (pakeleri) görülür.
İkinci derece hemoroidde, dışkılama esnasında memeler dışarı çıkıp kendiliğinden içeri girerler. Kanama, kaşıntı gibi rahatsızlıklar olur.
Üçüncü derece hemoroidde, memeler dışkılama sonrasında ancak el ile içeri itilebilir. Kanama, şişlik, kaşıntı gibi şikayetler de artmıştır.
Dördüncü derece hemoroidde, memeler artık tamamen dışarıdadır, içeri gitmezler. Kanama, akıntı, kaşıntı, akıntı ve makatta rahatsızlık hissi olur.
İç ve dış hemoroid nedir?
Hemoroid yastıkçıkları genellikle içte yerleşirler ancak makatın dışında, kenarlarda da damar yumakları vardır. Dentat line denilen hattın üzerinden köken alan hemoroidlere iç hemoroid altından köken alan hemoroidlere dış hemoroid adı verilir. Hastalığın ilk evrelerinde iç hemoroidlerde problem varken zamanla büyüme ve sarkma sonucunda iç ve dış hemoroidler birleşirler, birbirinden net ayrılamazlar.
Ne zaman tedavi olmam gerekir?
Maalesef insanlar hemoroidin şikayetlerini önemsemediklerinden hekime geç gelirler. Dolayısıyla ancak ileri evrede tedavi için yardım isterler. Bu nedenle daha hastalığın başında hemoroid tedavi edilmelidir ki ilerleyip şikayetler artmasın. Böylelikle ilaçlarla düzelebilecek hastalık ameliyat gerektirmeden tedavi edilebilir. Ayrıca makatta, şikayetleri aynı olup teşhis ve tedavileri farklı hastalıklar da mevcuttur. Bu ayırımı yapmak için muhakkak bir hekime görünmek gerekir.
Ne gibi tedavi yöntemleri var?
Hemoroidde evrelerine göre çeşitli tedaviler vardır. Birinci derece hemoroidde ilaç tedavileri, barsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, acılı yiyeceklerden sakınmak, kabızlığın giderilmesi genellikle yeterlidir.
İkinci derece hemoroidde de; ilaç tedavileri, infrared koagülasyon (ışın tedavisi), lastikle bağlama tedavileri uygulanır. Lastik band ile bağlama yöntemi henüz ameliyat aşamasına gelmemiş iç hemoroidler için çok uygun bir yöntemdir. Kısa süreli (5-10 dk) ve ağrısız bir işlemdir. İşlem sonrası normal hayata hemen dönülür.
Üçüncü derece hemoroidde, lastikle bağlama ve ameliyat tedavileri;dördüncü derecede hemoroidde ise sadece ameliyat tedavileri uygulanır. Ameliyat yöntemlerinden Longo stapler yönteminde hemoroid pakeleri satpler adın verilen bir tek kullanımlık cihaz ile çepeçevre asılarak tedavi gerçekleştirilmektedir. Bunun dışında hemoroid pakeleri damar kapayıcı cihazlar ile çıkarılabilir. THD adı verilen bir diğer farklı yöntemde ise genişleyen pakeleri besleyen damarlar dopler ultrason yardımıyla bulup bağlanarak pakerin sönmesi sağlanmaktadır. Laser cihazları ile pakeler küçültülmekte ve başarılı sonuçlar alınmaktadır. Özetle tedavi seçimi hastaya göre yapılmalıdır.
Tedavi olmazsam ne olur?
Hemoroid tedavisi şikayetleri gidermek için yapılır. Tedavi edilmezse hastalık ilerler, şikayetler artar. Tedavi zorlaşır.
Kanama bu hastalarda önemli bir şikayettir.Tedavi edilmezse can sıkıcı kanamalar sürer gider ve çok miktarda kan kaybı olduğunda, kansızlık gelişebilir.
Ameliyattan sonraki dönem nasıldır?
Ameliyat sonrası ilk dışkılama esnasında biraz ağrı ve kanama normaldir. Sonrakilerde bu durum azalır. Kabızlığın olmaması, ilaçların düzenli kullanılması ve sıcak su banyosu yapmak hem ağrıyı keser hem de iyileşmeyi hızlandırır.
Ne zaman işime dönebilirim?
Ameliyat sonrası ortalama bir haftalık istirahat sonrasında normal hayata dönülür. Günümüzde tercih edilen yönteme göre bu süre daha da azalmıştır.
Tekrar eder mi?
Doğru ve etkili bir yöntem seçilirse tekrarlama görülmez. Ancak yara iyileşmesinin tam olmadığı ilk haftalarda hastalar ağrı ve kanamadan şikayet edebilirler. Bu durum hastalığın tekrarı değil, iyileşmemiş yaranın yaptığı rahatsızlıktır.
Hemoroid başka bir hastalığa döner mi?
Hemoroid başka bir hastalığa dönmez. Ancak bazen başka hastalıklarla birlikte görülebilir. Örneğin kalın barsak kanseri olan bir hastada hemoroid de varsa hastanın şikayetleri hemoroidle karışabilir. Hemoroid tedavi edilirken kanser gözden kaçabilir. Bu nedenle hastanın durumuna göre hemoroid tedavisi öncesi kolonoskopik inceleme gerekebilir.Ayrıca makatta ve çevresinde sıkça görülen diğer hastalıklar, çatlak (anal fissür), fistül (tünel), siğiller de hemoroid hastalığı ile karıştırılabilir. Dikkatli bir muayene ile bu hastalıklar teşhis edilip tedavi edilebilirler.