Fıtık nedir?
Bir organın normalde bulunduğu yerden baskı altında kalması sebebiyle yer değiştirmesine fıtık denir. Genel cerrahinin tedavisini üstlendiği fıtıklar, karın içindeki organların karın duvarından dışarı taştığı kasık, göbek, ameliyat kesisi ve diğer karın bölgesi fıtıklarıdır.
Fıtık nasıl oluşur?
İki şekilde fıtık oluştuğunu kabul ediyoruz. Birincisi doğuştan olanlardır, bebek ve çocuklarda görülürler. Bu tür fıtıklar, karın duvarında doğum zamanına kadar kapanmış olması gereken delikler kapanmadığı için oluşurlar. Özellikle bebeklerin ağlaması, ıkınması durumunda karın içi basınç arttığı için belirginleşirler. Diğeri ise erişkinlerde dokuların yıpranması sonrasında, yine karın içi basıncını artıran durumlarda oluşan fıtıklardır. Her ikisinde de karın içi basıncının artması ana etkendir.
Karın içi basıncını artıran etkenler nelerdir?
Var olan ama görülmeyen fıtığın görülmesine, zayıf alanların yırtılıp fıtık oluşmasına yol açan, karın içi basıncını artıran olaylar şunlardır: ağır cisim kaldırma, sürekli öksürük, kabızlık yada prostat hastalığı sebebiyle ıkınmak, gebelik, ağır spor yapmak.
Fıtığın belirtileri nelerdir?
Fıtık varlığında görülecek iki şikayet şişlik ve ağrıdır. Fıtığın olduğu yerde gözle görülen veya muayene ile tesbit edilen şişlik vardır. Zaman zaman bu şişliğe ağrı eşlik eder.
Fıtık nasıl tesbit edilir?
Şişlik ve ağrının fıtık belirtisi olduğunu bilen hastalar bazen kendi teşhislerini kendileri koyarak başvururlar. Ama genellikle şikayet konusu olan yerde şişliği görerek teşhis koyulur. Muayene sırasında fıtığa ait şişliklerin üzerine bastırılınca fıtık içeriği karın içine gittiğinden şişlik kaybolur. Öksürüldüğünde veya ıkınıldığında tekrar çıkar. Şüpheli durumlarda görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılabilir.
Fıtığın tedavisi nasıl yapılır?
Fıtığın tek tedavisi ameliyattır. Ameliyat dışı bir işlem veya ilaç ile tedavisi yoktur. Bunun bir istisnası bebeklerdeki göbek fıtığıdır. Bebeklerde iki yaşına kadar göbek fıtıkları kendiliğinden kapanabilirler. Bu kapanma şansını kullanmak için göbek fıtıklarında iki yaşına kadar beklenir. Bu yaştan sonra halen göbek fıtığı kapanmıyorsa ameliyat yapmak gerekir.
Ameliyat olmam şart mıdır, olmazsan ne olur?
Fıtık ameliyatı yapmamızın iki sebebi vardır. Birincisi fıtık bölgesindeki ağrı, şişlik gibi şikayetleri gidermek, diğer sebebi de oluşabilecek barsak boğulmasından korunmaktır.
Barsak boğulması nedir?
Fıtık kesesi içine giren içeriğin el ile bastırılıp karın içine gönderilememesi durumudur. Acil ameliyat gerektiren bir olaydır. Hastada ağrı, fıtık yerinde hassasiyet, bulantı, kusma, kabızlık olabilir. Fıtık içeriğinin kan dolaşımı bozulabilir. Böyle bir durumda olay fıtık hastalığı boyutunu aşıp barsakların dolaşım bozukluğu durumuna gelir. Acil ameliyat edilemeyen hastalarda barsaklarda nekroz başlayabilir.
Ameliyatta ne yapılıyor?
Bebek ve çocuklarda fıtık ameliyatları çok kolaydır. Sadece fıtık deliğinden taşan “fıtık kesesi” diye adlandırdığımız kılıfı almak, deliği kapatmak genellikle yeterlidir. Yetişkinlerde ise fıtık kesesi alındıktan sonra zayıf olan bölgeyi güçlendirmek gerekir. Güçlendirme genellikle bu iş için özel üretilmiş bir yama koymakla yapılabilir.
Yama yabancı cisim değil mi, vücuda zararı olmaz mı?
Fıtık tamiri için, ameliyatlarda kullandığımız dikiş iplerinden üretilen ve vücuda bir zararı olmayan sentetik özel malzemeler kullanılmaktadır.
Ameliyat için anestezi gerekir mi?
Ameliyatlar genellikle genel anestezi altında yapılmaktadır. Ancak uygun hastalar için bölgesel veya yerel uyuşturma ile de ameliyat yapılabilir.
Ameliyatın riskleri nedir?
Fıtık ameliyatları oldukça güvenle yapılan ameliyatlar grubundadır. Yine de her ameliyatta bazı riskler vardır. Bu risklerden en önemlileri şunlardır; ameliyat yerinde kanama, sıvı birikimi, iltihaplanma.
Ameliyat ağrılı mıdır?
Ameliyat esnasında anestezi sayesinde herhangi bir ağrı olmaz. Ameliyat sonrası olan ağrılar da sıradan ağrı kesicilerle geçebilecek düzeydedir.
Ameliyat nasıl bir cerrahi işlemdir?
Ameliyatlar açık veya kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Her iki yöntemde de fıtık deliğinin kapatılması esastır. Kapalı yöntemlerde fıtık deliğinin iç kısmına yama konur. Açık yöntemlerde ise fıtık defektinin üzerinden yapılan kesi ile yine yama ile onarım yapılmaktadır.
Başka tedavi yöntemleri nelerdir?
Fıtık durumunun ameliyattan başka tedavisi yoktur. Kasık bağı gibi dışardan baskı yapan kemerler, fıtık şikayetlerini ve barsak boğulmasını engellemezler. Ayrıca dokuları zayıflatabilir ve yapışıklıklara neden olarak daha sonra yapılacak olan ameliyatı güçleştirebilirler.
Ameliyat sonrasında hastanede kalmam gerekir mi?
Hastalar bazen aynı gün bazen bir gün hastanede kaldıktan sonra ertesi gün taburcu olabilirler.
Ameliyat sonrası hayatım nasıl olacak? Ne zaman işime dönebilirim?
Taburcu olduktan sonra hafif hareketler serbesttir. Bir ay süre ile 8-10 kg dan ağır yük kaldırmak mahsurlu olacaktır. Yiyeceklerde kabız bırakan gıdalar dışında herhangi bir kısıtlama yoktur. Ameliyattan 48 saat sonra banyo yapılabilir.
Ameliyat sonrası spor ne zaman yapabilirim?
İlk haftadan sonra karın içi basıncı artırmayacak hafif spor yapılabilir. Ağrı azaldıkça spor hareketleri artırılabilir. 6 aydan sonra her türlü spor yapılabilir. Cinsel hayata ağrılar geçince dönülebilir.
Fıtık tekrarlar mı?
Özellikle ameliyat sonrası ağır kaldırma, sürekli öksürme, ıkınma gibi karın içi basıncı artıran faaliyetler fıtığın tekrarlamasına sebep olabilir. Ancak günümüzde yamalı teknikler kullanıldığından nüks oranları oldukça azalmıştır.
Hangi yöntem tekrarı azaltır?
Yetişkinlerde kullanılan sentetik yamalar fıtık tekrarını azaltır. Ameliyatın açık ya da kapalı olmasının fıtık tekrarı üzerine doğrudan etkisi yoktur.
Kapalı yöntemlerin üstünlükleri nelerdir?
Kasık fıtığı ameliyatları günümüzde sıklıkla göbek deliğininden 1 cm’lik ve göbeğin altından yapılan 0.5 cm lik iki kesi ile laparoskopik olarak karın içine girilmeden yapılmaktadır. Açık ameliyatlar ise normalde 8 santimetrelik kesilerle yapılmaktadır. Hastalar bu nedenle ameliyat sonrası dönemde çok daha fazla ağrı duymaktadırlar. İyileşme için daha çok hastanede kalan hastaların, normal hayatına dönmesi daha uzun sürmektedir. Yaklaşık 8 cm’lik tek taraflı ya da iki taraflı ameliyat izi ise laparoskopik ameliyatlar ile karşılaştırıldığında daha ciddi kozmetik problemler doğurmaktadır.